ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್ ತಯಾರಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಒಂದು ವಿಸ್ತೃತ ಹಾಗೂ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಯತ್ನ. ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವೆ ನಿರ್ಮಲಾ ಸೀತಾರಾಮನ್ ಫೆಬ್ರವರಿ 1 ರಂದು ತಮ್ಮ ಎಂಟನೇ ನಿರಂತರ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡನೆ ಮಾಡಲು ಸಜ್ಜಾಗುತ್ತಿರುವಾಗ, ಈ ಬಜೆಟ್ ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತದೆ. 6.4 ಶೇಕಡಾ ವೃದ್ಧಿ ದರ ನಿರೀಕ್ಷೆಯೊಂದಿಗೆ, ದ್ರವ್ಯಸ್ಥಿತಿ ಕಳವಳಗಳು ಮುಂದುವರಿದಿರುವ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, 2025-26ನೇ ಸಾಲಿನ ಬಜೆಟ್ ಆರ್ಥಿಕ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ತರುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.
ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವರಿಗೆ ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ನಿಪುಣರ ತಂಡದಿಂದ ಬೆಂಬಲ ದೊರಕುತ್ತಿದೆ. ಈ ತಂಡದ ಪ್ರಮುಖರು:
ವಿ ಅನಂತ ನಾಗೇಶ್ವರನ್, ಮುಖ್ಯ ಆರ್ಥಿಕ ಸಲಹೆಗಾರ IIM ಅಹಮದಾಬಾದ್ನ ಹಳೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿರುವ ವಿ ಅನಂತ ನಾಗೇಶ್ವರನ್ ಅವರು ಪ್ರಸ್ತುತ ಭಾರತದ ಸರ್ಕಾರದ ಮುಖ್ಯ ಆರ್ಥಿಕ ಸಲಹೆಗಾರರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಬಜೆಟ್ ಗುರಿಗಳನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಆರ್ಥಿಕ ಮಾದರಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಅವರದ್ದಾಗಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ, ಬಜೆಟ್ ಮಂಡನೆಯ ಮುನ್ನ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗುವ ಆರ್ಥಿಕ ಸಮೀಕ್ಷೆ ತಯಾರಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ನೇತೃತ್ವವನ್ನೂ ವಹಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿ ಈ ಆರ್ಥಿಕ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳಲಿದೆ.
ಮನೋಜ್ ಗೋವಿಲ್, ವೆಚ್ಚ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ IIT ಕನ್ಪುರ್ನ ಹಳೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿರುವ ಮನೋಜ್ ಗೋವಿಲ್ ಅವರು ಹೊಸ ಯೋಜನೆಗಳ ಅನುಮೋದನೆ, ವೆಚ್ಚ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಗಳು, ಹಾಗೂ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಸಂಪತ್ತು ವರ್ಗಾವಣೆ ಬಗ್ಗೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. 1991ನೇ ಬ್ಯಾಚ್ನ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ IAS ಅಧಿಕಾರಿ ಆಗಿರುವ ಅವರು, ಆಗಸ್ಟ್ 2024ರಲ್ಲಿ ವೆಚ್ಚ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು. ಅದಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆ ಅವರು ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು.
ಅಜಯ್ ಸೇಠ್, ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ 2021ರ ಏಪ್ರಿಲ್ನಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಇಲಾಖೆಯ (DEA) ನೇತೃತ್ವ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ಅಜಯ್ ಸೇಠ್ ಅವರು ಬಜೆಟ್ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಅಂತಿಮಗೊಳಿಸುವ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿರತೆ ಖಚಿತಪಡಿಸುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನೂ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಅವರು ಒಳಗೊಳ್ಳಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಇನ್ಫ್ರಾಸ್ಟ್ರಕ್ಚರ್ ಫೈನಾನ್ಸ್ ಸೆಕ್ರೆಟೇರಿಯಟ್ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾಗಿದೆ.
ತುಹಿನ್ ಕಾಂತಾ ಪಾಂಡೇ, ಹಣಕಾಸು ಮತ್ತು ಆದಾಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಒಡಿಶಾ ಕ್ಯಾಡರ್ನ IAS ಅಧಿಕಾರಿ ತುಹಿನ್ ಕಾಂತಾ ಪಾಂಡೇ ಅವರು ಜನವರಿ 2025ರಲ್ಲಿ ಆದಾಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆಸ್ತಿಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಣತಿ ಹೊಂದಿರುವ ಅವರು, ಆದಾಯ ಸುಧಾರಣೆ ಹಾಗೂ ತೆರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸರಳೀಕರಣವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ಅರುನಿಶ್ ಚಾವ್ಲಾ, DIPAM ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಬಿಹಾರ ಕ್ಯಾಡರ್ನ IAS ಅಧಿಕಾರಿ ಅರುನಿಶ್ ಚಾವ್ಲಾ ಅವರು ನಿಕಾಸಿ ಮತ್ತು ಆಸ್ತಿ ಮೊನಿಟೈಸೇಶನ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ವೇಗವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವಲ್ಲಿ ಗಮನಹರಿಸಲಿದ್ದಾರೆ. ಇದರಲ್ಲಿ IDBI ಬ್ಯಾಂಕ್ನ ಖಾಸಗೀಕರಣ ಸೇರಿದಂತೆ ರಾಜ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಅಪ್ರಧಾನ ಆಸ್ತಿಗಳ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಲಾಭದಾಯಕವಾಗಿ ಬಳಸುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನೂ ಅವರು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ಎಂ ನಾಗರಾಜು, ಹಣಕಾಸು ಸೇವೆಗಳ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ 1993ನೇ ಬ್ಯಾಚ್ನ ತ್ರಿಪುರಾ ಕ್ಯಾಡರ್ನ IAS ಅಧಿಕಾರಿ ಎಂ ನಾಗರಾಜು ಅವರು ಸಾಲದ ಲಭ್ಯತೆ, ಫಿನ್ಟೆಕ್ ನಿಯಂತ್ರಣೆ ಹಾಗೂ ವಿಮಾ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಲಿದ್ದಾರೆ. ಸರ್ಕಾರದ ವಿವಿಧ ಇಲಾಖೆಗಳಲ್ಲಿನ ಅವರ ಅನುಭವವು ಭಾರತದ ಹಣಕಾಸು ಸೇವಾ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು ಸಹಕಾರಿಯಾಗಲಿದೆ.
ಈ ತಂಡದ ಸಂಯುಕ್ತ ಶ್ರಮದಿಂದ 2025-26ನೇ ಸಾಲಿನ ಬಜೆಟ್ ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗಲು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.
